Zakład Mechaniki Budowli i Zastosowań Informatyki

 Zbigniew KACPRZYK²

Przedmiotem pracy jest analiza nauczania zastosowań informatyki na kierunku budownictwo. Oceniono program nauczania na kierunku w zakresie informatyki, porównano z programami nauczania na innych kierunkach technicznych. Krytycznie oceniono niezrozumienie roli komputerowego wspomagania projektowania.
Słowa kluczowe: informatyka, CAD, dydaktyka, budownictwo.

WPROWADZENIE

Przyzwyczailiśmy się do nieustannych zmian w informatyce. Informatyka jest obecna w naszym życiu codziennym, w domu i w pracy. Komputerowe metody analizy konstrukcji w istotny sposób zmieniły rutynowe  obliczenia konstruktorów. Przez lata obserwowaliśmy eliminacje tradycyjnego kreślenia i powszechne wykorzystanie rysunku komputerowego. Komputerowe obliczanie wytrzymałościowe konstrukcji i komputerowe kreślenie zmieniło pracę projektantów i mocno obniżyło czasochłonność procesu projektowania. Obecnie znacznie szybciej wykonujemy obliczenia statyczne konstrukcji, często stosujemy bardziej złożone modele obliczeniowe. Też szybciej wykonujemy dokumentacje techniczną, szybciej nanosimy zmiany i modyfikacje, szybciej przygotowujemy kosztorys przedsięwzięcia. Nie jest to koniec zmian bo wiele wskazuje, że prawdziwa rewolucja w projektowaniu dopiero się odbędzie, por. [1]

1. CZYM JEST PROJEKTOWANIE WSPOMAGANE KOMPUTEREM?

W klasycznym podejściu projektowany obiekt powstaje w wyobraźni projektanta a materialną formą projektu jest zbiór płaskich (dwuwymiarowych - 2D) rysunków technicznych. Rysunki definiujące projekt wykonywane są zgodnie z pewnymi umownymi zasadami ułatwiającymi jednoznaczne wyobrażenie obiektu.
Współczesne oprogramowanie dedykowane dla budownictwa, pozwala zbudować wirtualny projekt w przestrzeni trójwymiarowej. Powstaje wtedy pewien matematyczny zapis jednoznacznie opisujący geometrię projektu. Projekt wirtualny może być przetwarzany na wiele sposobów. Możemy łatwo i bezbłędnie tworzyć rzuty i przekroje, możemy wykonać fotografię obiektu, możemy też obiekt prezentować w sposób dynamiczny. Wirtualne projektowanie nie wymaga już tak precyzyjnej wyobraźni przestrzennej jaka była potrzebna w projektowaniu klasycznym. Wirtualny projekt jest czytelniejszy w odbiorze a matematyczny model pozwala na precyzyjny opis przestrzeni.
Czy z zaawansowanego oprogramowania wspomagającego projektowanie można korzystać bez przygotowania i odpowiedniej wiedzy z modelowania geometrycznego i grafiki komputerowej? Pytanie to można sformułować szerzej, czy inżynier może nieświadomie korzystać z programów wspomagających istotne elementy procesu projektowania? Czy konstruktor może korzystać z sytemu metody elementów skończonych nie znając uwarunkowań stosowania tej metody? Pewnie może ale ryzyko popełnienia błędu jest wtedy bardzo duże.
Podobnie jest z programami, które umożliwiają wirtualne projektowanie przestrzenne. Historia wdrażania programów wspomagających projektowanie (CAD) w nauczaniu to niestety historia pełna nieporozumień i niepowodzeń.
Po pierwsze programami CAD nazywano i niestety ciągle się nazywa programy wspomagające kreślenie. Ten błąd pojawia się nawet w projekcie standardu dla kierunku budownictwo z maja 2005 roku. W programie przedmiotu Rysunek Techniczny jest nauka korzystania z programów CAD (!) i nawet wskazany jest konkretny program komputerowy, por. [2].
Po drugie wdrażano programy modelowania przestrzennego bez podstaw odpowiednich podstaw teoretycznych np. z  zakresu grafiki komputerowej. Użytkownik nie odróżniając pojęć z grafiki wektorowej i rastrowej gubił podstawowy sens modelowania wirtualnego – modelowanie precyzyjne. Naukę CADa utożsamia się często z nauką użytkowania wybranego programu komputerowego.
Po trzecie, zaawansowany program CAD stawał się dla studenta źródłem rozwiązań technicznych. Rozwiązania techniczne proponowane przez program muszą być weryfikowane przez dobrze wykształconego użytkownika. Jeśli użytkownik nie ma należytej wiedzy inżynierskiej to opracowane projekty są często błędne i doprowadzają do awarii.
Im bardziej złożony program CAD tym większa odpowiedzialność spoczywa na użytkowniku tego programu. Złożoność współczesnych programów CAD jest bardzo duża. Średnio zaawansowany program CAD ma kilka, kilkanaście tysięcy poleceń, opcji, parametrów. Program wymaga od użytkownika dość dużej wiedzy z informatyki i grafiki komputerowej i podstawowej wiedzy z zakresu stosowanych rozwiązań inżynierskich. Użytkownik musi mieć świadomość ograniczeń rozwiązań technicznych. Często sens komputerowego wspomagania projektowania mylony jest z automatyzacją projektowania.
 Systemy CAD mają czterdziestoletnią tradycję i rzeczywiście wywodzą się z programów wspomagających kreślenie.
Ewolucja systemów CAD przebiegała w następujących etapach:
•    kreślenie konturów 2D (rzuty, przekroje,  e-papier)
•    modele wyciągane 21D
•    modele krawędziowe 3D
•    modele powierzchniowe 3D
•    modele bryłowe 3D
Dopiero pojawienie się systemów 3D umożliwiło projektowanie programów CADowskich zorientowanych na dany typ konstrukcji lub rozwiązań. Mamy obecnie zaawansowane systemy z zakresy projektowania konstrukcji stalowych, drewnianych, żelbetowych, mostowych. Systemy te umożliwiają wykonanie przestrzennego modelu wirtualnego z kompleksowym sprawdzeniem warunków wytrzymałościowych, warunków technicznych i technologicznych. Wykorzystanie tych systemów musi się jednak odbywać przy pełnej świadomości co do zastosowanych rozwiązań i obliczeń projektanta.
Warto wyjaśnić nieporozumienie związane ze skrótem CAD. Pierwotnie skrót ten określał komputerowe wspomaganie rysowania, kreślenia (ang. drafting, drawing). Dopiero, gdy systemy wspomagające rysowanie rozwinęły się do poziomu modelowania przestrzennego literę D zaczęto rozwijać jako projektowanie (ang. design). Należy więc wyraźnie oddzielić systemy wspomagające rysunek (też techniczny) od systemów umożliwiających modelowanie przestrzenne obiektów.
Na wydziałach mechanicznych CAD jest przedmiotem kierunkowym, są tam też  specjalności związane z komputerowym wspomaganiem projektowania. W standardach nauczania dla kierunku Budownictwo wyrażenie CAD pojawia się w przedmiocie Rysunek Techniczny. Autorzy standardów zatem mylnie rozszyfrowali skrót CAD, por. [3,4,5,6]. Dla autorów programu (standardów nauczania) CAD jest po prostu kreśleniem wspomaganym komputerowo, a dla wielu - nawet programem AutoCAD. Zajęcia z przedmiotu CAD najczęściej sprowadzają się więc do szkolenia z AutoCAD-a!   To nieporozumienie - kursy użytkowania programów nie powinny być elementem kształcenia uniwersyteckiego.

2. JAK INFORMATYZOWAĆ KIERUNEK BUDOWNICTWO?

 W projekcie standardów w sylwetce absolwenta zarówno dla studiów inżynierskich i magisterskich czytamy, że absolwenci „powinni posiadać umiejętności” między innymi z zakresu „stosowania technik komputerowych i nowoczesnych technologii w praktyce inżynierskiej”.
Oczywiście cel jest szczytny i godny poparcia ale czy ten cel znajduje odzwierciedlenie w standardach nauczania?  Niestety nie. Kierunek budownictwo jako jedyny techniczny, nie ma informatyki w programie studiów. Warto też zauważyć, że pokrewne kierunki mechaniczne mają w standardach przedmiot typu Grafika inżynierska i podstawy projektowania.
Projekt standardów w zakresie informatyzacji ma zatem dużo niekonsekwencji. W programie przedmiotu Rysunek Techniczny utożsamia się komputerowe wspomaganie kreślenia z komputerowym wspomagania projektowania. Wskazuje się nawet konkretny program komputerowy do nauczania!
Poniższa tabela porównuje standardy w zakresie informatyki i podstaw CAD. Porównywane są przedmioty: Informatyka i Grafiki Inżynierska dla różnych kierunków technicznych.

Tabela 1
Liczba godzin (punktów) wg standardów nauczania, studia I stopnia

    Kierunek                 Informatyka    Grafika
1    Górnictwo i geoligia         30(3)    30(3)
4    Energetyka    -              60(4)
3    Fizyka techniczna           80(8)    30(3)
4    Inżynieria materiałowa    30(3)    60(6)
5    Inżynieria środowiska      30(3)    30(3)
6    Lotnictwo i kosmonautyka    60(6)    45(5)
7    Mechanika i budowa maszyn    -    60(4)
8    Metalurgia                   30(3)    60(6)
9    Budownictwo                0    0

Warto zauważyć, że na wielu kierunkach technicznych znikł przedmiot Geometria wykreślna. Jest  natomiast obligatoryjny przedmiot Grafika inżynierska i podstawy projektowania.
Kolejny więc projekt standardów dla kierunku budownictwo traktuje informatykę jak modne zdanie w sylwetce absolwenta a nie rzeczywiste narzędzie, które zrewolucjonizowało pracę inżyniera.
Jak powinno wyglądać informatyzacja nauczania. Przyjmijmy najpierw obraz optymalny - kierunek budownictwo jest w pełni zinformatyzowany. Absolwent jest obznajomiony z wiedzą, metodami i narzędziami informatycznymi. Umie te narzedzia stosować w czasie studiów i jest świetnie przygotowany do stosowania ich w pracy. Gdzie zatem przekazywać te informacje? Najpierw podstawy: czyli przedmioty Technologia informacyjna oraz Informatyka (której brakuje w standardach), potem przedmioty przygotowujące do stosowania informatyki w przedmiotach kierunkowych – np. Wstęp do  komputerowego wspomagania projektowanie, potem ta najważniejsza cześć informatyzacji, wykorzystanie informatyki w każdym (lub prawie każdym) przedmiocie kierunkowym.
Poniższe wyliczenie pokazuje orientacyjnie rozkład informatyzacji
•    Technologia informacyjna                    5%
•    Informatyka                            5%
•    Zmodernizowana geometria wykreślna i rysunek         5%
•    Komputerowe wspomaganie projektowania            10%
•    Przedmioty kierunkowe i specjalistyczne            75%

Główne zadania w informatyzacji procesu kształcenia inżyniera budowlanego przydzielone są przedmiotom kierunkowym. To te przedmioty odpowiadają za realną informatyzację. Powyższy analiza pokazuje też wielką trudność informatyzacji budownictwa. Ta rzeczywista informatyzacja musi odbyć się na przedmiotach kierunkowych gdzie niechęć do stosowania komputerów bywa bardzo duża. Nie należy informatyzować kształcenia poprzez wprowadzanie sztucznych przedmiotów kierunkowych poświęconym tylko stosowaniu narzędzi i metod komputerowych.
 Jest to też duża wada standardów, że zbyt dużą wagę przykłada się do nazwy przedmiotów a nie do jego treści. W standardach, w programach przedmiotów kierunkowych, nie ma informacji o obowiązku stosowania narzędzi informatycznych w przedmiotach kierunkowych.

3. PRZYKŁADOWY PROGRAM PRZEDMIOTU „PODSTAWY KOMPUTEROWEGO WSPOMAGANIA PROJEKTOWANIA”

Celem przedmiotu jest wyjaśnienie uwarunkowań informatyczno-matematycznych modelowania obiektów budowlanych, wykształcenie umiejętności posługiwania się standardowymi funkcjami systemów CADowskich, przyswojenie nawyków ciągłego poszukiwania nowych rozwiązań i nowych technologii informatycznych.
Program przedmiot obejmuje trzy obszary:
•    podstawy teoretyczne z komputerowego modelowania geometrycznego,
•    modelowanie precyzyjne,
•    wykształcenie nawyku: najpierw wirtualny model przestrzenny obiektu potem przekroje i rzuty 2D.
Warto zwrócić uwagę, że student najpierw zapoznawany jest z technikami precyzyjnego modelowania przestrzennego a dopiero potem z modelami 2D.

PROGRAM WYKŁADÓW (7 wykładów po 2 godziny), por. [7]
Wykład nr 1
Wstęp - tematyka przedmiotu. Przeznaczenie i zastosowanie systemów CAD.  Przestrzenna idea projektowania: parametryczne projektowanie architektoniczne, wizualizacja, dokumentacja techniczna. Podstawowe pojęcia stosowane w systemach CAD. Organizacja rysunku komputerowego: rysunek prototypowy, warstwy, style tekstu, wymiarowania, bloki z atrybutami, odnośniki zewnętrzne.
Zasady precyzyjnego modelowania komputerowego: siatka i skok, punkty charakterystyczne na obiektach, tryb ortogonalny, śledzenie. Typy elementów dwuwymiarowych. Typy elementów trójwymiarowych. Atrybuty elementów.
Wykład nr 2
Grafika komputerowa: grafika rastrowa, grafika wektorowa. Cechy grafiki rastrowej i wektorowej, zastosowania. Formaty zapisu grafiki wektorowej. Formaty zapisu grafiki rastrowej. Metody kompresji grafiki rastrowej.
Wykład nr 3
Barwy w grafice komputerowej. Percepcja i kolorymetria. Prawa Grassmana.  Modele barw: RGB, CMYK, HSV, diagram CIE Lab, interpolacja w przestrzeni barw, zastosowanie modeli, trójkąt Maxwella. Zapis danych z paletą kolorów. Wybrane aspekty druku za pomocą nowoczesnych drukarek i ploterów. Dithering, aliasing, korekcja gamma. CMS - system zarządzania barwami.
 Wykład nr 4
Podstawowe pojęcia modelowania trójwymiarowego, płaszczyzna robocza, układy współrzędnych, rzutnie.  Modele krawędziowe, powierzchniowe, bryłowe. Schematy reprezentacji modeli .Podstawy teoretyczne modelowania powierzchniowego i bryłowego. Różnice, zalety i wady obu sposobów modelowania.  Techniki tworzenia brył, prymitywy bryłowe, operacje Boole'a na bryłach. Powierzchnie oparte na krzywych Hermite'a, Beziera, B-splajnach. Powierzchnie parametryczne.  Parametryzacja modeli, modelowanie obiektowe, modelowanie parametryczne i obiektowe
Wykład nr 5
Wizualizacja - cele, założenia, techniki.  Metody prezentacji obiektu: model krawędziowy; cieniowanie płaskie, Gouraud'a, Phonga; inne.  Podstawy teoretyczne metod renderingu.  Metoda śledzenia promieni i metoda energetyczna. Różnice w sposobach budowy obrazu i zastosowaniach.  Operowanie światłem, kolorem, nakładanie tekstur, nierówności.  Obróbka grafiki i prezentacja renderingów.
Wykład nr 6
Programowanie dla aplikacji inżynierskich - Visual Basic.  Programowanie obiektowe.  Definicje obiektów w środowisku CAD. Przykłady podprogramów wykorzystujących obiekty.
Wykład nr 7
Budowa systemów CAD, jądra systemów. Biblioteki graficzne, OpenGL. Aspekty współpracy aplikacji CAD. Praca grupowa, współdzielenie plików, wykorzystanie Internetu. Rapid prototyping: rapid tooling i rapid modeling. 
Analiza integracji systemów AEC. Rodzaje integracji. Typowe błędy przy wymianie danych rysunkowych.  Systemy CAx, metodologia, historia, kierunki rozwoju.

PROGRAM ĆWICZEŃ (ćwiczenia odbywają się w laboratorium komputerowym, każdy student ma do dyspozycji komputer włączony do sieci komputerowej i Internetu)
Zajęcia nr 1
Organizacja i tematyka zajęć. Zasady zaliczenia ćwiczeń. Przypomnienie zasad pracy w sieci wydziałowej. Strona internetowa przedmiotu.
Interface programów CAD (na podstawie ArchiCAD'a) - menu rozwijalne, paski z ikonami narzędzi, linia poleceń, obszar graficzny, kursor, plik projektowy, szablon, przestrzeń projektowa, jednostki, skala rysunku, okna widokowe i kontrolki widoku.
Zasady precyzyjnego modelowania komputerowego, współrzędne względne i bezwzględne, siatka, tryb ortogonalny, lokalizowanie punktów charakterystycznych na obiektach, rodzaje tych punktów.
Wstępne ustawienia rysunkowe w ArchiCAD'zie.
Omówienie indywidualnego tematu pracy projektowej (model przestrzenny szczegółu budowlanego).
Zajęcia nr 2
Omówienie ćwiczenia nr 1. Elementy modelu architektonicznego. Ustawienia cech dla elementów modelu. Praca z widokami. Praca własna studentów. Praca z warstwami i kondygnacjami. Ustawienia cech elementów modelu. Precyzyjne wprowadzanie elementów ścian, słupów i stropów.
Zajęcia nr 3
Techniki edycji elementów. Praca z widokami, ustawienia perspektywy i aksonometrii. Biblioteki elementów parametrycznych. Precyzyjne wprowadzenie okien, drzwi, mebli. Wymodelowanie schodów.
Zajęcia nr 4
Modelowanie architektoniczne - kolejne elementy modelu: dach, teren, elementy krajobrazu.
Zajęcia nr 5
Wizualizacja modelu, elementy sceny. Techniki tworzenia zdjęć z wykonanej wizualizacji. Obróbka zdjęć. Prezentacja wykonanego projektu na stronie internetowej.
Zajęcia nr 6
Generowanie dokumentacji technicznej 2D z trójwymiarowego modelu. Korekta dokumentacji 2D w AutoCAD’zie, uzupełnienie rysunków o brakujące elementy zgodnie z PN-70/B-01025. Utworzenie obrazków (w zadanej rozdzielczości) z rzutem i przekrojem domku.
Zajęcia nr 7
Sprawdzian z modelowania architektonicznego.
Przykładowy sprawdzian (czas sprawdzianu 30 minut). Zadaniem jest zbudowanie precyzyjnego modelu 3D fragmentu obiektu budowlanego, wykonanie jego wizualizacji.

 
 

Zajęcia nr 8
Wprowadzenie do modelowania bryłowego w AutoCAD’zie. Techniki precyzyjnego tworzenia brył, praca z układami współrzędnych. Praca z widokami. Utworzenie brył modelu detalu budowlanego.
Zajęcia nr 9 i 10
Techniki edycji brył. Modelowanie elementów detalu budowlanego. Techniki tworzenia i edycji powierzchni. Modelowanie elementów detalu budowlanego.
Zajęcia nr 11
Techniki wizualizacji - wprowadzenie do modelu tekstur, oświetlenia i tła. Przypisanie materiałów, wprowadzenie oświetlenia i elementów tła, wizualizacja modelu. Utworzenie zdjęć (w zadanej rozdzielczości) z wizualizacji wykonanego modelu.
Zajęcia nr 12 i 13
Visual Basic w systemie AutoCAD – programowanie dla aplikacji inżynierskich. Utworzenie aplikacji w VBA usprawniającej kreślenie dokumentacji budowlanej.
Zajęcia nr 14
Sprawdzian z modelowania 3D i wizualizacji.
Przykładowy sprawdzian (czas sprawdzianu 30 minut). Utwórz model połączenia dwóch dwuteowników  i wykonaj wizualizację zgodnie z poniższymi rysunkami.
 
 
Zajęcia nr 15
Sprawdziany poprawkowe.

Przykład indywidualnej pracy projektowej.
Celem pracy projektowej jest nauczenie wykonania modelu przestrzennego zadanego detalu budowlanego na podstawie otrzymanego rysunku technicznego z opisem. Student wykonuje precyzyjny model fragmentu konstrukcji. Praca obejmuje model geometryczny (grafika wektorowa) w zadanym systemie CAD oraz kilka wizualizacji (grafika rastrowa w min. 16 bitowej głębi koloru). Jedna z wizualizacji pokazana jest poniżej. W oryginale jest kolorowa.
Model 3D stropu gęstożebrowego.

 

4. ZMIANY PROGRAMOWE

Inżynier ma do dyspozycji setki programów wspomagających projektowanie, zarządzanie, wytwarzanie czy też eksploatację obiektu, por. [6]. Oprogramowanie z każdym rokiem jest coraz bardziej złożone i coraz trudniejsze w użytkowaniu, wymaga od użytkownika dużej wiedzy specjalistycznej (zaodowej) i informatycznej. Popularna aplikacja CADowska ma zwykle około kilkunastu tysięcy poleceń. Nieprzygotowany inżynier - czytaj: źle wykształcony z zakresu informatyki – korzysta zaledwie z 10 % tych poleceń. Przykładowo każdy większy program inżynierski ma narzędzia w postaci makr, dzięki którym można znakomicie uprościć korzystanie z programu, wzbogacić go o swoje algorytmy lub zautomatyzować wielokrotnie powtarzane czynności. Użytkownik, który nie zetknął się z programowaniem, nie będzie umiał korzystać z tego typu narzędzi. Każdy program wspomagający projektowanie korzysta z wielu metod i narzędzi modelowania geometrycznego, które nie są wykładane na kierunku budownictwa. Student staje się więc biernym i nieświadomym użytkownikiem narzędzi, których nie rozumie i nie umie w pełni wykorzystać.
Pamiętajmy również, że oprogramowanie dla inżynierów jest tworzone przez inżynierów mających odpowiednią wiedzę informatyczną. To oni są elitą w tej grupie zawodowej. Zaniedbując informatyczne kształcenie naszych absolwentów, już na starcie spychamy ich do drugiej, gorszej kategorii pracowników.
Najłatwiejszym wyjściem byłoby przeznaczenie większej liczby godzin na nauczanie informatyki. To jednak nie rozwiązuje problemu. Wprowadzenie informatyki w zwiększonym wymiarze i zakresie merytorycznym to wciąż za mało. Koniecznością naszych czasów jest wdrożenie programów komputerowych w przedmiotach kierunkowych. To w przedmiotach kierunkowych przekazywana jest wiedza zawodowa i tylko w tych przedmiotach jest szansa wdrażania informatyzacji bez naruszenia odpowiednich proporcji między wiedzą a narzędziem. Ciągle pamiętajmy, że program komputerowy to tylko narzędzie, które wymaga dobrze wykształconego inżyniera.
Wdrożenie oprogramowania w przedmiotach kierunkowych jest niewątpliwie trudne i często kosztowne. Główną przeszkodą jest kadra wykładowców nie umiejących korzystać z informatyki. Jednak w tej sprawie jest ważna rola standardów programowych. Standardy powinny zawierać w programach przedmiotów kierunkowych zapisy wymuszające stosowanie narzędzi informatycznych.

5. ZAKOŃCZENIE

Coraz częściej do rozwiązania problemów, jakie przed konstruktorami stawiają inwestorzy i architekci, potrzebna jest zarówno duża wiedza z dziedziny budownictwa, jak i wiedza informatyczna. Świadome korzystanie z graficznych baz danych, katalogów wyrobów, norm, programów symulacyjnych, programów CAD wyposażonych w języki makrokomend, które pozwalają znacznie zautomatyzować proces projektowania, wymaga od inżyniera myślenia algorytmicznego, proceduralnego i umiejętności programowania. Współczesny absolwent kierunku budownictwo, będzie musiał rywalizować o pracę na wspólnym, międzynarodowym rynku. Z rywalizacji tej wyjdzie zwycięsko, jeśli otrzyma wykształcenie usuwające próg niechęci przed powszechnym korzystaniem z informatyki.
Obowiązujące obecnie na wydziałach budowlanych programy nauczania nie pozwalają na wykształcenie absolwentów, którzy będą spełniać opisane wyżej wymagania. Stan ten należy bezwzględnie zmienić.
Proponujemy:
-    wprowadzenie minimum programowego na poziomie 60 godzin z informatyki,
-    wprowadzenie przedmiotu Wstęp do Komputerowego Wspomagania projektowanie,
-    wprowadzenie specjalistycznych narzędzi (programów) CAD w przedmiotach kierunkowych,
-    wprowadzenie elitarnych specjalności na studiach II stopnia typu: Informatyka w projektowaniu, Informatyka w zarządzaniu.

Kształcenie inżyniera w XXI wieku musi więc w znacznie szerszym stopniu niż do tej pory opierać się na informatyce. Jej współczesne znaczenie można porównać do roli matematyki w kształceniu inżyniera w XX wieku. Informatyka, która  jest obecnie osnową postępu w technicznego musi stać się też osnową kształcenia na kierunku budownictwo.

LITERATURA

1.    Kacprzyk Z., Informatyka – konieczność czy szansa rozwoju. Ogólnopolska konferencja naukowo-dydaktyczna. Kształcenie na kierunku budownictwo, Kielce – Cedzyna, 2003, s. 175-186
2.    Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, serwis informacyjny: http://www.menis.gov.pl.
3.    Kacprzyk Z., Komputeryzacja projektowania inaczej. CADCAMFORUM 3/2002, s. 3
4.    Kacprzyk Z., Integracja CAD i MES. CADCAMFORUM 10/2001, s. 3
5.    Kacprzyk Z., Automatyzacja, czy wspomaganie. CADCAMFORUM 1/2000, s. 3
6.    Katalog Oprogramowania Inżynierskiego, Wydawnictwo Lupus, Warszawa 2002
7.    Politechnika Warszawska, serwis informacyjny: http://kwp.il.pw.edu.pl


VIRTUAL MODELING IN DESIGN

SUMMARY

This report is an analysis of  how computer science is taught at the faculties of civil engineering, exactly Computer Aided Design. There is only one exception: it doesn’t educate the prospective engineers in specializations  preparing them to  use computer science creatively. In this situation the best solution postulated at the end of the text is to widen teaching of the computer science at the faculties of building and to introduce there  3D modeling. 
Key words: computer science, CAD, education,  civil engineering

¹ II Krajowa Konferencja Naukowo-Dydaktycznej nt.: "Kształcenie na kierunku "Budownictwo" - problemy studiów wielostopniowych", 19-21.10.2005 w Kielcach - Cedzyni
² Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej, http://rep.zoi.il.pw.edu.pl